افزایش سرعت رشد در سن بلوغ برای دختران در حدود 9 سالگی و برای پسران در حدود 11 سالگی است.رشد سریع در طول بلوغ ،برای دختران وپسران طی 6-4سال ادامه مییابد.و از سن 20-18 سالگی حدود3-2 سانتی متر اضافه میشود.
در بدن ، هورمونی به نام هورمون رشد موجود است که در سنین کودکی و نوجوانی تکثیر سلولی ، در این مناطق غضروفی را تحریک و موجب افزایش استخوان سازی می شود. استخوان سازی تا پایان سنین بلوغ ، ادامه دارد یعنی تا اوایل 20 سالگی هنوز امکان افزایش قد وجود دارد. بعد از سخت شدن قسمت نرم وغضروفی استخوانهاو توقف رشد طولی ان ها قد فرد دیگر افزایش نخواهد یافت.برای افزایش هورمون رشد داشتن خواب كافی،استفاده از 6 وعده غذایی به جای 3 وعده،ورزش كردن،استفاده از مواد غذایی غنی از كلسیم :شیر ولبنیات،كاهش استرس مهم است.
پروتئین یکی از عوامل تاثیرگذار بر رشد قدی تغذیه است . در میان مواد مغذی مصرف به اندازه ی پروتئین ها و املاح بسیار اهمیت دارد. یک نوجوان باید پروتئین مورد نیازش را هر روز و به خصوص چند مرحله در طول روز دریافت کند. بهتر است پروتئین مصرفی از منابع پروتئین حیوانی باشد مثل گوشت گوسفند و گاو ، مرغ و ماهی ، تخم مرغ و شیر. در میان املاحی که برای رشد قدی لازم اند کلسیم ، فسفر ، منیزیم ، روی و فلوئور از اهمیت ویژه برخوردار هستند. منابع کلسیم: لبنیات مثل شیر ، ماست ، پنیر خامه و بستنی است . فسفر و منیزیم در گوشت و دیگر منابع پروتئین و حبوبات فراوان است. فلوئور نیز در آب موجود است و آب مصرفی بایستی محتوی ppm 1 فلوئور باشد.
تحقیقات اخیر ، اذعان می دارد که مصرف " روی " به مقدار کافی موجب رشد قدی مناسب خواهد شد ، در خاورمیانه و خصوصاً ایران مصرف کم روی موجب کوتاه قدی میشود به علاوه با کمبود روی سطح توانایی های مغزی و ایمنی بدن پائین آمده و ابتلا به بیماریهای مسری زیاد تر رخ می دهد.
توصیه متخصصان تغذیه برای نوجوانان ، مصرف روزانه 150 گرم گوشت ، نصف تا 1 لیوان حبوبات پخته ، 2 تا 3 لیوان شیر و لبنیات دیگر به همراه سبزیجات فراوان است.
نوجوانانی که در سنین رشد هستند و افزایش قد خوبی ندارند می توانند با مصرف مکمل ویتامینها و املاح ، طبق دستور و مصرف هفتگی آهن ، رشد قدی شان را بهبود بخشند. پس توصیه می شد کسانی که می خواهند قد بلند تری داشته باشند هفته ای یکبار جگر و دو بار غذای دریایی میل کنند و هر روز چند عدد ، بادام ، بادام زمینی و گردو بخورند .
غذاهای دریایی مثل ماهی ، میگو ، جگر و دانه های روغنی حاوی املاح زیادی هستند و فوائد بسیاری برای نوجوانان دارند.
یک نکته بسیارمهم در افزایش قد ، انجام فعالیت های ورزشی است . هر چه تحرک ما بیشتر باشد گردش املاح استخوانی بیشتر خواهد بود و این مساله به رشد قدی کمک خواهد کرد. ورزشهایی مثل بسکتبال ، والیبال ، شنا ، بدمینتون و تنیس برای کمک به افزایش قد بسیار مفید اند.
علل اصلی كوتاه قدی
كوتاه قدی یا معضل عدم برخورداری از قد مناسب در افراد تا حدی به عوامل ژنتیكی و صفات وراثتی بستگی دارد، اما عوامل دیگری نیز در بروز چنین معضلی دخالت دارد كه از جمله عمده ترین آن می تواند به موارد زیر اشاره نمود:
1)ابتلا به بیماری عدم تحرك یكنواخت و متناسب اندام حركتی
2)سوء تغذیه و عدم برخورداری از رژیم غذایی مناسب
3)وارد آمدن فشار بر عصب نخاع و دفُرمه شدن شكل دیسك ها
4)ایجاد شكاف و فاصله میان دیسك ها
5)به كار گیری حركات ورزشی و كششی نامناسب جهت افزایش قد
6)كاهش میزان ترشح هورمون رشد انسان
7)وضعیت نامناسب بدن در حالت ایستادن و نشستن
عوامل باز دارنده افزایش قد
1-چاقی (. میزان انرژی كه اغلب مردم در طی روز نیاز دارند، به طور متوسط (معمول) برای زنان حدود 2000 كالری و برای مردان 2500 كالری می باشد. این میزان برای یك ورزشكار حرفه ای 4000 كالری بیشتر است و برای یك زن حامله و شیرده 500 ـ 300 كالری بیش از كالری مورد نیاز یك زن در حالت عادی است. بدن هرگز نمی تواند پروتئین و كبربوهیدرات خورده شده را به چربی تبدیل و ذخیره می كند. یك پوند چربی (حدود450گرم) تقریباً 3500 كالری انرژی تولید می كند، بنابراین در مصرف مواد غذایی باید تعادل برقرار باشد. تا مازاد آنها به شكل چربی ظاهر نگردد. كلسترول بالا و اختلالات كلیه و كیسه صفرا در افراد چاق باعث افزایش خطر بیماری و مرگ می گردد. همچنین چاقی باعث افزایش خطر ابتلا به بعضی از انواع سرطان به خصوص سرطانهای كیسه صفرا ـ رحم و پستان می باشد. در افراد چاق خطر ایجاد سنگ كیسه صفرا سه برابر افراد دیگر است. همچنین چاقی یك فاكتور خطر برای پیشرفت بیماری ورم و سائیدگی ( استئوآركریت) و اختلالات تنفسی حین خواب می باشد. عامل ژنتیك در ایجاد و پیشرفت چاقی نقش به سزایی دارد. احتمال چاقی در بچه های والدین چاق نسبت به بچه های دارای وزن نرمال 10 برابر بیشتراست.)
منبع: پایگاه امدادگران ایران
