س
يبي شکل هستيد يا گلابي؟
کالري، مقدار انرژي اي است که به وسيله غذا خوردن در بدن توليد مي شود. کربوهيدرات، پروتئين و چربي موجود در غذاها، کالري را به وجود مي آورند.
بخشي از مغز به نام هيپوتالاموس، به بدن فرمان مي دهد که چه مقدار از کالري موجود در غذاهاي خورده شده را بسوزاند و چه مقدار از کالري اضافي غذاها را در بدن ذخيره کند.
کالري اضافي در بدن به شکل چربي ذخيره مي شود و باعث افزايش وزن مي گردد.
مقدار کالري مورد نياز
مقدار کالري بر اساس، ترکيب بدن، جنس و سن تنظيم مي شود.
ترکيب بدن : افراد عضلاني، احتياج به کالري بيشتري دارند.
جنس و سن : آقايان و افراد جوان نسبت به خانم ها و افراد ميانسال نياز به کالري بيشتري دارند.
در مواقع تب و بيماري، نياز به کالري زياد مي شود.
در هنگام فعاليت، کالري بيشتري احتياج داريم.
چاقي
چاقي يک بيماري متابوليکي مزمن مي باشد. امروزه چاقي به شکل يک معضل درآمده است، زيرا انواع و اقسام بيماري ها از چاقي منشا مي گيرند؛ بيماري هايي از قبيل: سرطان روده بزرگ ، سرطان سينه، شکستگي استخوان ، ديابت، فشار خون بالا، بيماري هاي ريوي و قلبي و سنگ کيسه صفرا.
چاقي باعث بروز افسردگي، افزايش خطر در عمل جراحي، نامنظمي قاعدگي، افزايش آمار طلاق و خودکشي مي گردد.
عوامل تاثير گذار بر چاقي
1- ژنتيک : اگر هر دوي والدين
چاق باشند 65 تا 70 درصد ، اگر يکي از والدين چاق باشد 40 تا 50 درصد و اگر والدين لاغر باشند، 9 درصد احتمال چاقي در بچه ها وجود دارد.
2- سن: با افزايش سن، تحرک بدني و سوخت و ساز عضلات کم مي شود، پس احتياج به غذاي کمتري داريم. لذا اگر مقدار غذا را کم نکنيد، با افزايش وزن روبرو خواهيد شد.
3- جنس: افزايش وزن در خانم ها بيشتر از آقايان مي باشد. خانم ها داراي مقدار کمتري عضله نسبت به آقايان مي باشند ، پس کالري را کمتر مي سوزانند.
4- زياد غذا خوردن: خوردن غذاهايي که چرب هستند و کالري زياد دارند.
5- ورزش نکردن : باعث مي شود کالري مصرف شده نسوزد.
6- ترک سيگار: به علت آنکه نيکوتين موجود در سيگار، مقدار سوخت و ساز بدن را زياد مي کند، با ترک سيگار، سرعت سوخت و ساز بدن را کم کرده و افزايش وزن مي يابيد. ترک سيگار باعث مي شود که مزه و طعم غذاها را بهتر درک کنيد.
7- بارداري: در هنگام بارداري وزن مادر بايد زياد شود. بعد از بارداري با شير دادن بچه و رژيم غذايي صحيح، مي توان وزن مادر را به همان وزن قبل از بارداري برگرداند.
8- مصرف برخي داروها، به خصوص داروهاي ضد افسردگي
9- عوامل متابوليکي بدن: کم کاري تيروئيد ، برداشتن بيضه، نارسايي تخمدان، ورم مفاصل و ... .
هنگام ورم مفاصل ، تحرک بدني بيمار کم مي شود و دچار افزايش وزن مي گردد.
اشکال بدن
- قهوه اي (احتياط):
شکل روبرو بدان معني است که شما لاغر و به "شکل فلفل" مي باشيد. اين هيکل از نظر سلامتي خوب نيست و بايد مراقب خود باشيد.
همچنين احتياج به افزايش وزن داريد.
- سبز(خوب) :
"شکل گلابي"، يعني بدن سالم مي باشد.
چربي هاي اضافي در باسن و ران ها ذخيره شده اند.
- زرد (احتياط):
در اينجا شما داراي "شکل گلابي – سيب" مي باشيد و بايد از بدن خود مراقبت کنيد و وزن خود را کنترل کنيد.
- قرمز(خطر):
اگر چاقي در وسط بدن باشد، به آن اصطلاحا، "چاقي سيبي شکل" مي گويند.
در اين نوع چاقي، مقدار فراواني چربي در قسمت شکم ذخيره مي شود و باعث افزايش خطر بيماري هايي از قبيل: بيماري قلبي ، افزايش فشار خون، ديابت نوع 2 و انواع سرطان ها مي گردد.
بنابراين سلامتي شما در خطر است و بايد نزد متخصص تغذيه برويد.
لازم به ذکر است که در چاقي هاي سيبي شکل، خطر بيماري هاي قلبي بيشتر از چاقي هاي گلابي شکل مي باشد.
از کجا مي توان تشخيص داد که اضافه وزن داريد؟
1- در بزرگسالان به وسيله BMI : BMI محاسبه اي از قد و وزن شما مي باشد. BMI بين 18 تا 25 نشان دهنده وزن متعادل، BMI بيشتر از 25 نشان دهنده اضافه وزن و BMI بيشتر از 30 نشان دهنده چاقي پُرخطر مي باشد.
2- اندازه گيري دور کمر: متر را دور شکم خود بپيچيد. اگر اندازه دور کمر بيشتر از 89 سانتي متر در خانم ها و بيشتر از 102سانتي متر در آقايان باشد، احتمال خطر بيماري هاي قلبي و ديابت زياد مي شود.
3- نسبت دور کمر به دور باسن: بايد اين نسبت کمتر از0/8 براي خانم ها و کمتر از 1 براي آقايان باشد.
در مطلب بعدي شيوه درمان چاقي با تغذيه صحيح، ورزش و دارو را براي شما توضيح خواهيم داد. با اين اميد که به آنها عمل کنيد و موثر واقع شوند.
مريم سجادپور- کارشناس تغذيه
يبي شکل هستيد يا گلابي؟کالري، مقدار انرژي اي است که به وسيله غذا خوردن در بدن توليد مي شود. کربوهيدرات، پروتئين و چربي موجود در غذاها، کالري را به وجود مي آورند.
بخشي از مغز به نام هيپوتالاموس، به بدن فرمان مي دهد که چه مقدار از کالري موجود در غذاهاي خورده شده را بسوزاند و چه مقدار از کالري اضافي غذاها را در بدن ذخيره کند.
کالري اضافي در بدن به شکل چربي ذخيره مي شود و باعث افزايش وزن مي گردد.
مقدار کالري مورد نياز
مقدار کالري بر اساس، ترکيب بدن، جنس و سن تنظيم مي شود.
ترکيب بدن : افراد عضلاني، احتياج به کالري بيشتري دارند.
جنس و سن : آقايان و افراد جوان نسبت به خانم ها و افراد ميانسال نياز به کالري بيشتري دارند.
در مواقع تب و بيماري، نياز به کالري زياد مي شود.
در هنگام فعاليت، کالري بيشتري احتياج داريم.
چاقي
چاقي يک بيماري متابوليکي مزمن مي باشد. امروزه چاقي به شکل يک معضل درآمده است، زيرا انواع و اقسام بيماري ها از چاقي منشا مي گيرند؛ بيماري هايي از قبيل: سرطان روده بزرگ ، سرطان سينه، شکستگي استخوان ، ديابت، فشار خون بالا، بيماري هاي ريوي و قلبي و سنگ کيسه صفرا.
چاقي باعث بروز افسردگي، افزايش خطر در عمل جراحي، نامنظمي قاعدگي، افزايش آمار طلاق و خودکشي مي گردد.
عوامل تاثير گذار بر چاقي
1- ژنتيک : اگر هر دوي والدين
چاق باشند 65 تا 70 درصد ، اگر يکي از والدين چاق باشد 40 تا 50 درصد و اگر والدين لاغر باشند، 9 درصد احتمال چاقي در بچه ها وجود دارد.2- سن: با افزايش سن، تحرک بدني و سوخت و ساز عضلات کم مي شود، پس احتياج به غذاي کمتري داريم. لذا اگر مقدار غذا را کم نکنيد، با افزايش وزن روبرو خواهيد شد.
3- جنس: افزايش وزن در خانم ها بيشتر از آقايان مي باشد. خانم ها داراي مقدار کمتري عضله نسبت به آقايان مي باشند ، پس کالري را کمتر مي سوزانند.
4- زياد غذا خوردن: خوردن غذاهايي که چرب هستند و کالري زياد دارند.
5- ورزش نکردن : باعث مي شود کالري مصرف شده نسوزد.
6- ترک سيگار: به علت آنکه نيکوتين موجود در سيگار، مقدار سوخت و ساز بدن را زياد مي کند، با ترک سيگار، سرعت سوخت و ساز بدن را کم کرده و افزايش وزن مي يابيد. ترک سيگار باعث مي شود که مزه و طعم غذاها را بهتر درک کنيد.
7- بارداري: در هنگام بارداري وزن مادر بايد زياد شود. بعد از بارداري با شير دادن بچه و رژيم غذايي صحيح، مي توان وزن مادر را به همان وزن قبل از بارداري برگرداند.
8- مصرف برخي داروها، به خصوص داروهاي ضد افسردگي
9- عوامل متابوليکي بدن: کم کاري تيروئيد ، برداشتن بيضه، نارسايي تخمدان، ورم مفاصل و ... .
هنگام ورم مفاصل ، تحرک بدني بيمار کم مي شود و دچار افزايش وزن مي گردد.
اشکال بدن
- قهوه اي (احتياط):
شکل روبرو بدان معني است که شما لاغر و به "شکل فلفل" مي باشيد. اين هيکل از نظر سلامتي خوب نيست و بايد مراقب خود باشيد.
همچنين احتياج به افزايش وزن داريد.
- سبز(خوب) :
"شکل گلابي"، يعني بدن سالم مي باشد.
چربي هاي اضافي در باسن و ران ها ذخيره شده اند.
- زرد (احتياط):
در اينجا شما داراي "شکل گلابي – سيب" مي باشيد و بايد از بدن خود مراقبت کنيد و وزن خود را کنترل کنيد.
- قرمز(خطر):
اگر چاقي در وسط بدن باشد، به آن اصطلاحا، "چاقي سيبي شکل" مي گويند.
در اين نوع چاقي، مقدار فراواني چربي در قسمت شکم ذخيره مي شود و باعث افزايش خطر بيماري هايي از قبيل: بيماري قلبي ، افزايش فشار خون، ديابت نوع 2 و انواع سرطان ها مي گردد.
بنابراين سلامتي شما در خطر است و بايد نزد متخصص تغذيه برويد.
لازم به ذکر است که در چاقي هاي سيبي شکل، خطر بيماري هاي قلبي بيشتر از چاقي هاي گلابي شکل مي باشد.
از کجا مي توان تشخيص داد که اضافه وزن داريد؟
1- در بزرگسالان به وسيله BMI : BMI محاسبه اي از قد و وزن شما مي باشد. BMI بين 18 تا 25 نشان دهنده وزن متعادل، BMI بيشتر از 25 نشان دهنده اضافه وزن و BMI بيشتر از 30 نشان دهنده چاقي پُرخطر مي باشد.
2- اندازه گيري دور کمر: متر را دور شکم خود بپيچيد. اگر اندازه دور کمر بيشتر از 89 سانتي متر در خانم ها و بيشتر از 102سانتي متر در آقايان باشد، احتمال خطر بيماري هاي قلبي و ديابت زياد مي شود.
3- نسبت دور کمر به دور باسن: بايد اين نسبت کمتر از0/8 براي خانم ها و کمتر از 1 براي آقايان باشد.
در مطلب بعدي شيوه درمان چاقي با تغذيه صحيح، ورزش و دارو را براي شما توضيح خواهيم داد. با اين اميد که به آنها عمل کنيد و موثر واقع شوند.
مريم سجادپور- کارشناس تغذيه
