"به منظور تعيين موارد مجاز و محدوديت‌هاي استفاده از ظروف يك بار مصرف و همچنين شناسايي ظروف سالم و مجاز براي مصرف كنندگان، استاندارد ظروف يك بار مصرف پلاستيكي تدوين و اجرايي مي شود."
سيد رضا غلامي، رئيس اداره بهداشت مواد غذايي و بهسازي اماكن عمومي وزارت بهداشت در حالي از تدوين آيين نامه استاندارد ظروف يك بار مصرف پلاستيكي با همكاري مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران خبر داده است كه در طول دو سال گذشته هشدار‌هاي پياپي مسئولان وزارت بهداشت در مورد استفاده از ظروف يك‌بار مصرف را شاهد بوده‌ايم.
ظروفي كه اگر به صورت صحيح و اصولي مورد استفاده قرار نگيرند، تأثيرات سوئي روي سلامتي جامعه بر جا مي گذارند.
مهندس رضايي، مسئول بخش بسته‌بندي و پليمري معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت در اين زمينه مي گويد: ظروف يك بار مصرف "پلي‌استايرني" كه به طور عمده در بازار ايران وجود دارد از مونومر "استايرن" كه تركيبي آروماتيك است تشكيل شده است و در مواجهه با دماي بالاتر از 65 درجه اين مونومر آزاد مي شود که تأثيرات سرطان‌زا دارد. از اين رو وزارت بهداشت نگهداري، حمل و بسته بندي غذا با دماي بالاتر از 65 درجه را در ظروف پلاستيكي پلي استايرني ممنوع اعلام كرده است.
از آنجايي كه چربي، فرآيند آزاد شدن اين مونومر سمي را تسريع مي كند، بسته‌بندي مواد غذايي چرب نيز در اينگونه ظروف ممنوع است. اين اظهارات در حالي است كه به نظر مي رسد ايران جزو معدود كشورهاي جهان است که استفاده بيش از حد از ظروف يك بار مصرف پلاستيكي پلي استايرني در آن رواج دارد.
برخي آمار‌ها، حاكي از توليد بالغ بر 570 هزار تن ظرف يك بار مصرف پلاستيكي در سال 1385 در ايران است.
"البته ما آمار دقيقي از ميزان مصرف ظروف يك‌بار مصرف در ايران نداريم، اما به نظر نمي رسد كه اين آمار غيرواقعي باشد چون تعداد زياد كارخانه‌هاي توليد‌كننده اين ظروف، حجم توليدشان و ظرفيت پتروشيمي كشور همه و همه مي توانند مؤيد اين آمار باشند."
وي در ادامه مي افزايد: اكنون در بيشتر كشور‌ها از ظروف پلي‌استايرني به صورت محدود استفاده مي شود و ظروف يك‌بار مصرف "بيوپليمري"، كاغذي و در نهايت "پلي‌پروپيلني" جايگزين ظروف پلي‌استايرني شده‌اند.
"پروپيلن"(مونومر تشكيل دهنده پلي‌پروپيلن)، درصورتي كه در اثر شرايط خاصي از اين پليمر پلي‌پروپيلن آزاد شود، در مقايسه با استايرن تاثيرات مضر كمتري روي سلامت مصرف‌كنندگان به جا مي گذارد.
اما چرا توليد‌كنندگان اين ظروف در کشور ما همچنان بر توليد ظروف پلي‌استايرني اصرار دارند؟
مهندس رضايي در پاسخ به اين سؤال مي گويد: ممكن است اين مسئله دلايل فني هم داشته باشد، اما به نظر مي رسد در مقطع زماني كه توليد اين فرآورده در ايران مرسوم شده، توليد ظروف پلي‌استايرني به دليل سادگي فرآيند همچنان ادامه دارد.
وي با بيان اينكه بيشترين حجم يك‌بار مصرف‌هاي ما را ظروف پلي‌استايرني تشكيل مي دهند، مي گويد: اين ظروف در سه نوع شفاف شكننده، نرم و نيمه شفاف و همچنين فومي عرضه مي شوند و توصيه ما به مصرف‌كنندگان اين است كه از ريختن نوشيدني و مواد خوراكي داغ در تمام انواع اين ظروف خودداري كنند.
سرطان با ميكروب اضافي
طي دو سال گذشته بيش از 7 تن ظروف يك بار مصرف تقلبي معدوم شده‌اند. مهندس غلامي در حالي اين مطلب را مي گويد كه به گفته رضايي تا دو سال پيش تنها 10 تا 12 كارخانه توليد ظروف يك بار مصرف در ايران داراي مجوز از وزارت بهداشت بوده‌اند: " بسياري از كارخانه‌ها با وجود اينكه توليدات خوب و با كيفيتي داشتند با اين تصور كه ظروف خوراكي نيستند پس نيازي به مجوز بهداشت ندارند، اقدام به اخذ مجوز نكرده بودند اما با تلاش وزارت بهداشت در سال‌هاي اخير اكنون بيش از 500 كارخانه و كارگاه توليدي با مجوز وزارت بهداشت در اين زمينه فعاليت مي كنند."
وي ادامه مي دهد: در بين كارگاه‌هاي بدون مجوز تعدادي نيز اقدام به توليد ظروف بازيافتي و غيربهداشتي مي كردند و حتي در بعضي موارد مشاهده شده كه ضايعات بيمارستاني در توليد اين ظروف به كار مي رود كه تأثير بسيار خطرناكي روي سلامت مصرف‌كننده دارد.
رضايي در پاسخ به اين سؤال كه مصرف‌كنندگان چگونه بايد از كيفيت و بهداشتي بودن ظروف مورد استفاده‌شان مطمئن باشند، مي گويد:
اگر دقت كنيد تا ظروف سطح يكنواختي داشته باشند و هنگامي كه آنها را جلوي نور مي گيريد رگه‌رگه نباشند و تيرگي و لكه سياه در آنها مشاهده نشود، مي توانيد از سلامت ظرف مطمئن باشيد.
وي با اشاره به بخشنامه وزارت بهداشت مبني بر درج پروانه بهداشتي روي اين ظروف از سال گذشته، مي افزايد: هنوز اين بخشنامه به صورت كامل اجرا نشده چون هزينه‌بر است و توليد‌كننده‌ها بايد قالب‌هايشان را تغيير دهند، اما كارشناسان ما روي اين توليدات نظارت دارند و با موارد بي‌كيفيت و غيربهداشتي برخورد مي كنند.
در همين زمينه، رئيس اداره بهداشت مواد غذايي و بهسازي اماكن عمومي وزارت بهداشت با اشاره به معدوم‌سازي بيش از 7 تن ظروف يك بار مصرف تقلبي طي دو سال گذشته مي گويد: از دو سال پيش با افزايش نظارت بر اغذيه فروشي‌ها و رستوران‌ها، ميزان مصرف ظروف يك بار مصرف تقلبي در اين اماكن 50 درصد كاهش يافته است.
سبز مثل يك بار مصرف
بهمن‌ماه سال گذشته، ايران با توليد ظروف يك بار مصرف گياهي، به جمع 5 كشوري پيوست كه از فناوري ساخت اين ظروف برخوردارند.
كار روي پليمرهاي گياهي از سال 1970 و در زمان بحران نفت آغاز شد. در آن زمان كشورهاي پيشرفته از جمله آمريكا، به فكر توليد موادي جهت صنايع بسته بندي افتادند كه وابسته به مواد نفتي و فسيلي نباشند، بنابراين پليمرهاي گياهي با تركيباتي چون سيب زميني ، ذرت و گندم را مورد آزمايش قرار دادند.
اين پليمرهاي هيدروكربني داراي خواص ضعيف پليمري هستند كه با تغيير و اصلاح آنها مي توان به شرايط پليمرهاي نفتي رسيد. ظروف يك بار مصرف بيوپليمري با پايه گياهي، قدمت زيادي ندارند، اما اكنون استفاده از آنها در سطح آمريكا و اروپا و حتي آسيا به سرعت در حال گسترش است تا جايي كه قرار است تمام ظروف بسته بندي و حتي كالاهاي تبليغاتي در المپيك 2008 چين كه "المپيك سبز" نام گرفته است، از پليمرهاي گياهي توليد شود.
در همين راستا،جايگزيني ظروف يك بارمصرف سلولزي با ظروف پلاستيكي، برنامه ديگري است كه وزارت بهداشت در سال جاري دارد. غلامي در اين زمينه مي گويد: "در نظر داريم تغييراتي را در ظروف يك بارمصرف پلي استايرني كه منشاء نفتي دارند ايجاد كنيم و ميزان استفاده از ظروف سلولزي را بالاتر ببريم. اين در ادامه يك روند جهاني است كه از مدتي قبل آغاز شده است.
به اين ترتيب ايران به جمع كشورهاي مبارزه‌كننده با مصرف يك بار مصرف‌هاي پلاستيكي مي پيوندد."
مهندس رضايي در اين زمينه مي گويد: "ما قصد نداريم استفاده از ظروف يك بار مصرف را محدود كنيم اما هدفمان اين است كه استفاده از اين ظروف را سالم‌سازي كنيم و حمايت از ظروف يك‌بار مصرفي كه منشاء گياهي دارند و براي سلامتي كاملاً بي ضرر هستند، از جمله اين اهداف است."
وي با بيان اينكه در توليد ظروف يك‌بار مصرف گياهي كه در ايران توليد مي شوند از ذرت، اسيد‌هاي چرب و موم عسل استفاده مي شود، مي گويد: در حال حاضر عرضه اين محصول كمتر از تقاضاست، اما اميدواريم با حمايت‌هاي دولت، توليد اين نوع ظروف در ايران افزايش يابد و به مردم هم توصيه مي كنيم در صورتي كه نياز به مصرف يك بار مصرف دارند، ابتدا از ظروف بيوپليمري استفاده كنند و استفاده از ظروف مقوايي و پلي‌استايرني(با رعايت اصول لازم) را در مرحله بعدي قرار دهند.
سپيده سمائي
سيد رضا غلامي، رئيس اداره بهداشت مواد غذايي و بهسازي اماكن عمومي وزارت بهداشت در حالي از تدوين آيين نامه استاندارد ظروف يك بار مصرف پلاستيكي با همكاري مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران خبر داده است كه در طول دو سال گذشته هشدار‌هاي پياپي مسئولان وزارت بهداشت در مورد استفاده از ظروف يك‌بار مصرف را شاهد بوده‌ايم.
ظروفي كه اگر به صورت صحيح و اصولي مورد استفاده قرار نگيرند، تأثيرات سوئي روي سلامتي جامعه بر جا مي گذارند.
مهندس رضايي، مسئول بخش بسته‌بندي و پليمري معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت در اين زمينه مي گويد: ظروف يك بار مصرف "پلي‌استايرني" كه به طور عمده در بازار ايران وجود دارد از مونومر "استايرن" كه تركيبي آروماتيك است تشكيل شده است و در مواجهه با دماي بالاتر از 65 درجه اين مونومر آزاد مي شود که تأثيرات سرطان‌زا دارد. از اين رو وزارت بهداشت نگهداري، حمل و بسته بندي غذا با دماي بالاتر از 65 درجه را در ظروف پلاستيكي پلي استايرني ممنوع اعلام كرده است.
از آنجايي كه چربي، فرآيند آزاد شدن اين مونومر سمي را تسريع مي كند، بسته‌بندي مواد غذايي چرب نيز در اينگونه ظروف ممنوع است. اين اظهارات در حالي است كه به نظر مي رسد ايران جزو معدود كشورهاي جهان است که استفاده بيش از حد از ظروف يك بار مصرف پلاستيكي پلي استايرني در آن رواج دارد.
برخي آمار‌ها، حاكي از توليد بالغ بر 570 هزار تن ظرف يك بار مصرف پلاستيكي در سال 1385 در ايران است.
"البته ما آمار دقيقي از ميزان مصرف ظروف يك‌بار مصرف در ايران نداريم، اما به نظر نمي رسد كه اين آمار غيرواقعي باشد چون تعداد زياد كارخانه‌هاي توليد‌كننده اين ظروف، حجم توليدشان و ظرفيت پتروشيمي كشور همه و همه مي توانند مؤيد اين آمار باشند."
وي در ادامه مي افزايد: اكنون در بيشتر كشور‌ها از ظروف پلي‌استايرني به صورت محدود استفاده مي شود و ظروف يك‌بار مصرف "بيوپليمري"، كاغذي و در نهايت "پلي‌پروپيلني" جايگزين ظروف پلي‌استايرني شده‌اند.
"پروپيلن"(مونومر تشكيل دهنده پلي‌پروپيلن)، درصورتي كه در اثر شرايط خاصي از اين پليمر پلي‌پروپيلن آزاد شود، در مقايسه با استايرن تاثيرات مضر كمتري روي سلامت مصرف‌كنندگان به جا مي گذارد.
اما چرا توليد‌كنندگان اين ظروف در کشور ما همچنان بر توليد ظروف پلي‌استايرني اصرار دارند؟
مهندس رضايي در پاسخ به اين سؤال مي گويد: ممكن است اين مسئله دلايل فني هم داشته باشد، اما به نظر مي رسد در مقطع زماني كه توليد اين فرآورده در ايران مرسوم شده، توليد ظروف پلي‌استايرني به دليل سادگي فرآيند همچنان ادامه دارد.
وي با بيان اينكه بيشترين حجم يك‌بار مصرف‌هاي ما را ظروف پلي‌استايرني تشكيل مي دهند، مي گويد: اين ظروف در سه نوع شفاف شكننده، نرم و نيمه شفاف و همچنين فومي عرضه مي شوند و توصيه ما به مصرف‌كنندگان اين است كه از ريختن نوشيدني و مواد خوراكي داغ در تمام انواع اين ظروف خودداري كنند.
سرطان با ميكروب اضافي
طي دو سال گذشته بيش از 7 تن ظروف يك بار مصرف تقلبي معدوم شده‌اند. مهندس غلامي در حالي اين مطلب را مي گويد كه به گفته رضايي تا دو سال پيش تنها 10 تا 12 كارخانه توليد ظروف يك بار مصرف در ايران داراي مجوز از وزارت بهداشت بوده‌اند: " بسياري از كارخانه‌ها با وجود اينكه توليدات خوب و با كيفيتي داشتند با اين تصور كه ظروف خوراكي نيستند پس نيازي به مجوز بهداشت ندارند، اقدام به اخذ مجوز نكرده بودند اما با تلاش وزارت بهداشت در سال‌هاي اخير اكنون بيش از 500 كارخانه و كارگاه توليدي با مجوز وزارت بهداشت در اين زمينه فعاليت مي كنند."
وي ادامه مي دهد: در بين كارگاه‌هاي بدون مجوز تعدادي نيز اقدام به توليد ظروف بازيافتي و غيربهداشتي مي كردند و حتي در بعضي موارد مشاهده شده كه ضايعات بيمارستاني در توليد اين ظروف به كار مي رود كه تأثير بسيار خطرناكي روي سلامت مصرف‌كننده دارد.
رضايي در پاسخ به اين سؤال كه مصرف‌كنندگان چگونه بايد از كيفيت و بهداشتي بودن ظروف مورد استفاده‌شان مطمئن باشند، مي گويد:
اگر دقت كنيد تا ظروف سطح يكنواختي داشته باشند و هنگامي كه آنها را جلوي نور مي گيريد رگه‌رگه نباشند و تيرگي و لكه سياه در آنها مشاهده نشود، مي توانيد از سلامت ظرف مطمئن باشيد.
وي با اشاره به بخشنامه وزارت بهداشت مبني بر درج پروانه بهداشتي روي اين ظروف از سال گذشته، مي افزايد: هنوز اين بخشنامه به صورت كامل اجرا نشده چون هزينه‌بر است و توليد‌كننده‌ها بايد قالب‌هايشان را تغيير دهند، اما كارشناسان ما روي اين توليدات نظارت دارند و با موارد بي‌كيفيت و غيربهداشتي برخورد مي كنند.
در همين زمينه، رئيس اداره بهداشت مواد غذايي و بهسازي اماكن عمومي وزارت بهداشت با اشاره به معدوم‌سازي بيش از 7 تن ظروف يك بار مصرف تقلبي طي دو سال گذشته مي گويد: از دو سال پيش با افزايش نظارت بر اغذيه فروشي‌ها و رستوران‌ها، ميزان مصرف ظروف يك بار مصرف تقلبي در اين اماكن 50 درصد كاهش يافته است.
سبز مثل يك بار مصرف
بهمن‌ماه سال گذشته، ايران با توليد ظروف يك بار مصرف گياهي، به جمع 5 كشوري پيوست كه از فناوري ساخت اين ظروف برخوردارند.
كار روي پليمرهاي گياهي از سال 1970 و در زمان بحران نفت آغاز شد. در آن زمان كشورهاي پيشرفته از جمله آمريكا، به فكر توليد موادي جهت صنايع بسته بندي افتادند كه وابسته به مواد نفتي و فسيلي نباشند، بنابراين پليمرهاي گياهي با تركيباتي چون سيب زميني ، ذرت و گندم را مورد آزمايش قرار دادند.
اين پليمرهاي هيدروكربني داراي خواص ضعيف پليمري هستند كه با تغيير و اصلاح آنها مي توان به شرايط پليمرهاي نفتي رسيد. ظروف يك بار مصرف بيوپليمري با پايه گياهي، قدمت زيادي ندارند، اما اكنون استفاده از آنها در سطح آمريكا و اروپا و حتي آسيا به سرعت در حال گسترش است تا جايي كه قرار است تمام ظروف بسته بندي و حتي كالاهاي تبليغاتي در المپيك 2008 چين كه "المپيك سبز" نام گرفته است، از پليمرهاي گياهي توليد شود.
در همين راستا،جايگزيني ظروف يك بارمصرف سلولزي با ظروف پلاستيكي، برنامه ديگري است كه وزارت بهداشت در سال جاري دارد. غلامي در اين زمينه مي گويد: "در نظر داريم تغييراتي را در ظروف يك بارمصرف پلي استايرني كه منشاء نفتي دارند ايجاد كنيم و ميزان استفاده از ظروف سلولزي را بالاتر ببريم. اين در ادامه يك روند جهاني است كه از مدتي قبل آغاز شده است.
به اين ترتيب ايران به جمع كشورهاي مبارزه‌كننده با مصرف يك بار مصرف‌هاي پلاستيكي مي پيوندد."
مهندس رضايي در اين زمينه مي گويد: "ما قصد نداريم استفاده از ظروف يك بار مصرف را محدود كنيم اما هدفمان اين است كه استفاده از اين ظروف را سالم‌سازي كنيم و حمايت از ظروف يك‌بار مصرفي كه منشاء گياهي دارند و براي سلامتي كاملاً بي ضرر هستند، از جمله اين اهداف است."
وي با بيان اينكه در توليد ظروف يك‌بار مصرف گياهي كه در ايران توليد مي شوند از ذرت، اسيد‌هاي چرب و موم عسل استفاده مي شود، مي گويد: در حال حاضر عرضه اين محصول كمتر از تقاضاست، اما اميدواريم با حمايت‌هاي دولت، توليد اين نوع ظروف در ايران افزايش يابد و به مردم هم توصيه مي كنيم در صورتي كه نياز به مصرف يك بار مصرف دارند، ابتدا از ظروف بيوپليمري استفاده كنند و استفاده از ظروف مقوايي و پلي‌استايرني(با رعايت اصول لازم) را در مرحله بعدي قرار دهند.
سپيده سمائي
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر